Архангай аймаг. 1967 оны хавар хуйсгануур салхитай бүүдгэр өдөр. Тунгалаг охиныг сургуулиас гараад явж байхад нь аймгийн Соёлын ордны найруулагч Дашбалбартай хамт явж байсан улаан пальто, буржгар үстэй нас тогтсон эмэгтэй дууджээ. Бишүүрхэнгүй очтол тэрбээр сонжин харснаа “Жижигхэн хөөрхөн охин байна, цагаан ч царайтай юм. Маргааш 15.00 цагт Соёлын ордонд заавал очно шүү” гэчихээд яваад өгчээ. Маргааш өдөр нь өнөөх эгч ангид нь орж ирээд Тунгалагаас гадна хоёр сурагчийг нэр зааж “Жүжигчний шалгалт авна” гэв. Тунгалаг охин харьж үсээ угаагаад, шинэ ногоон дээлээ өмсөж, 70 төгрөгийн хар гутлаа гялалзтал тослоод, муухай болгохгүйн тулд гадаа хөлдөөлөө. Тэгээд шороо болгочих вий гэсэндээ зөөлөн зөөлөн алхсаар хэлсэн газарт нь очжээ.
Соёлын ордонд 50 гаруй хүүхэд цугласан байлаа. Тэдний дунд Багшийн дээд, ХАА-ын техникумын оюутнууд ч харагдав. Тунгалаг “Би ч болъё” гээд гэртээ харьжээ. Гэтэл долдугаар анги хүртлээ хамт сурч байгаад Соёлын ордны жүжигчин болсон Алтангэрэл ирээд чамайг дуудаад байна гэсээр дагуулаад явж. Шүлэг унш гэхээр нь “Би монгол хүн”-ийг уншиж байгаад үгээ мартаад гацчихав. Дуул гэхэд нь “Шөнийн бороо”-г дуулж гэнэ. Этюд хийлгэнэ гээд өнөөх эгч “Ээж чинь үхчихэж яана аа” гэв. Тунгалаг “Үгүй байх аа, ээж хичээлээ заахаар сургууль руу явсан” гэхэд танхимаар дүүрэн инээдэм болжээ. Охин ч дагаж инээхэд “Ээж чинь үхчихээд байхад яагаад инээгээд байдаг билээ” гэж гэнэ. Тунгалаг гэнэтхэн айгаад уйлчихав. Ингэж л тэрбээр УБДС-ийн кино, драмын ангид орох анхныхаа шалгалтыг өгчээ.Түүнийг урлагт хөтөлсөн улаан пальтотой бүсгүй бол гавьяат жүжигчин Ө.Рэнцэнноров байжээ.
Архангайн уугуул охин 1971 онд сургуулиа төгссөнөөс хойш 43 жил урлагт зүтгэж, 60 жүжиг, 20 гаруй уран сайхны кинонд дүрээ мөнхөлжээ. Түүнтэй ярилцсанаа хүргэе.
-Гоо үзэсгэлэн гэж юу вэ. Ямар эмэгтэйг гоо үзэсгэлэнтэй гэх вэ?
-Төгс төгөлдөр заяадаг зүйл гэж байдаг юм ш дээ. Ямаршуухан төрхтэй хүн болох вэ гэдгийг арын хаалгагүйгээр цаанаас заяадаг. Энэ бол бурхны хишиг. Эмэгтэй хүн гэдэг эр нөхрийнхөө, албан газар, нутаг ус, үр хүүхэд, анд нөхдийнхөө чимэг нь. Муухай хүн гэж байдаггүй. Ажиглаад байх нь ээ, хүнд заавал нэг хөөрхөн юм байдаг. Сайхан нүд заяагаагүй ч гэлээ эгдүүтэй хамар, эсвэл гэрэлтсэн цагаан царай, өөлсөн юм шиг тэгшхэн бие заяаж болно. Аль аль нь байхгүй ч цаанаа л нэг нүдэнд дулаахан, хүний хайрыг татдаг хүн байдаг.
-Царайны сайхнаар цай сүлэхгүй гэдэгтэй хэр санал нийлэх вэ?
-Эмээ минь надад олон сайхан зүйр үг хэлж, сургамжилж өсгөсөн. Царайны сайхнаар цай сүлэхгүй гэдэг үг эрчүүдэд, тэр дундаа савсаг залууст зориулагдсан гэж боддог. Өнгөнд битгий хуурт, цаад мөн чанарыг нь тань гэсэн үг. Хүмүүс анхны харцаар дурласан гэж ярьдаг. Эхлээд харахад нэг юм нь таалагдаад, харцанд нь өртөөд дурладаг. Тэнд л хүн амьдралынхаа замыг сонгохдоо алдаа гаргадаг. Би дурлалыг сохор л гэдэг. Гэнэн цагаан хүүхэд насандаа дурлалтай учирдаг болохоор тэр хуурамч. Харин хайр бол мөнх настай. Дурлахгүйгээр хайрлана гэж байхгүй л дээ. Дурлалд сайн тал бий. Гэхдээ муу нь олон.
-Та залуудаа ч, одоо ч үзэсгэлэнтэй хэвээр. Таныг залуу байхад олон залуу эргүүлддэг байв уу?
-Хүн бүрийн залуу нас сайхан. Надад хайртай, дуртай гэж хэлж, мэдэгддэггүй байсан. Тэгсэн хожим л “Та их сайхан бүсгүй байж билээ, би таныг дотроо хайрлаж явсан” гэж хэлж байсан.
-Намайг баян байсан гэхэд хэн ч итгэхгүй, харин залуу явсан гэхэд итгэнэ гэж үг бий. Та залуу насаа дурсахгүй юу?
-Хүн залуу насаа хайрладаггүй нэг дутагдалтай юм билээ. Эргээд бодоход залуу насны эрч хүчээр оргилж буцалж, их л гүйж харайж, амьдралаа авч явж, үр хүүхдээ өсгөдөг юм байна. Улс төрийн сонсгол гэж бидний үед болдог байлаа. Өглөө 7.30 цагт сонсголдоо суучихаад 8.00 цагаас ажилдаа орно, шинэ жүжгийн бэлтгэл хийнэ, орой нь тоглоно. Хоёр нарны хооронд гэдэг шиг өвлийн цагт хоёр харанхуйн хооронд л гэрийн бараа хардаг байсан. Тэгээд нэг л мэдэхэд залуу нас өнгөрчихсөн.
-Залуу насаа тэгж өнгөрөөсөндөө харамсдаг уу?
-Юу гэж харамсах вээ дээ. Залуу байхдаа хүн хийснээ мэддэггүй, мэдэрдэггүй юм билээ. Одоо эргээд харахад хийсэн ажилтай, хэлэх үгтэй байна гэдэг хэчнээн сайхан гээч.
-Хэрвээ эргээд залуужих боломж олдвол юу хийх вэ?
-Бас л жүжигчин болно. Тоглохсон гэж боддог олон сайхан дүрдээ тоглоно.
-Цаг хугацаа бүхнийг авч одно. Зан ааш, гоо үзэсгэлэн, хувь тавилан өөрчилнө гэдэг. Тэгвэл тэр “дээрэмчин” таны юуг үлдээсэн бэ?
-Би байгаагаараа л байх дуртай. Энэ зан минь л үлдэж дээ.
-20 насанд хүсэл, 30-д ухаан, 40 хүрэхээр бодол эргэцүүлэл хаанчилдаг гэдэг. 60 насанд юу хаанчилдаг вэ?
-Би хааяа тэмдэглэл бичдэг юм. Яг энэ тухай бичиж байснаа сонирхуулъя. Бидэн хоёр 50-иад он бидний тэмүүлэл, балчир насны минь он жилүүд, 60-аад он бидний хүүхэд насны жилүүд, 70-аад он ажил амьдралын жилүүд, 80-аад он бидний хийж бүтээсэн он жилүүд, ээж аав бидний эрч хүчтэй он жилүүд, 2000-аад он бидний эргэх төрийн шуурганд ээрч будлин, тэвчээр ухаанаа зарсан он жилүүд, 2010-аад он бурхан ивээж, бусдад гэм хийгээгүйг мэдэж, бурхад зөвшөөрч аав ээж, ачит үрдээ залбирч бусдаас илүүчгүй дутуучгүй амьдарч байгаа он жилүүд гэж бичсэн. Би одоо 64 настай, бэдэрч яваа он жилдээ амьдарч байна.
-Драмын театрын босгоор анх алхсан тухайгаа ярихгүй юу?
-1971 онд төгсөлтийн шалгалт авахад хаана ажиллах сонирхолтойг асуусан. Би ээж, аав, нутгаа санаж Архангайд ажилламаар байна гэлээ. Ц.Раднаа багш намайг хөөгөөд гаргалаа. Шалгалт дуусахад дуудаад “Битгий олон юм ярь, Драмын театрт ор” гэсэн. Багш минь чиглүүлээгүй бол Архангайн театрт ажиллах байлаа. Манай багш хүүхэд хаана ажиллаж, амьдарвал тохиромжтойг мэддэг, мэдэрдэг хүн байж.
-Орхигдсон гээгдсэн хүмүүсийг санах он удаан жил хадгалсан дарс шиг сайхан гэдэг дээ. Танай ангиас гавьяат жүжигчин Ш.Дэлгэржаргал, Ш.Цэцгээ, соёлын гавьяат зүтгэлтэн Б.Батбаяр тэргүүтэй олон алдартан төрсөн. Энэ мөчид хэнийг дурсах вэ?
-Бүгдтэй нь л сайхан найзууд. Тэр дундаа “Анхны алхам”-ын Мядагт тоглодог Б.Цэцэгбалжид агсантай дотно нөхөрлөдөг байлаа. Яагаад гэхээр бид Архангайнх, бас УДЭТ-ын хаалгаар хамт хөл тавьж, олон жил хамт ажилласан. Театрын чимэг болсон сайхан бүсгүйчүүдийн нэг байж билээ. Ямар нэгэн юмны учрыг олж байж л дуугарна, хүнтэй маргалдаж байсныг нь ер үзээгүй. Муудалцах гэвэл “Яршиг л байна” гэчихээд яваад өгдөг байсан.
-Та хоёр театрт ороод хамгийн анх шарилж зулгааж байсан гэсэн үү?
-Төгсөөд ангиасаа Ж.Батбаяр, Ё.Гантөмөр, Б.Цэцэгбалжид бид дөрөв УДЭТ-т хуваарилагдсан юм. Боловсон хүчин дээр очтол хоёр эрэгтэйг нь авчихаад эмэгтэй жүжигчдийн орон тоо байхгүй, хүлээж бай гэсэн. Зун байсан болохоор театрынхан амарчихсан. Тэр үед театрын хашаа том ч байж. Тэндээ усан оргилуур, саадтай, зүлэг ногоотой. Бид хоёрт анх зэрлэг өвсийг нь зулгаах үүрэг өгсөн. Гоё торгон дээлтэй, ромбо зүүсэн хоёр охин дээлээ солиод л цэвэрлэж билээ. Бас тооллого хийсэн. “Хугархай, эвдэрхий яасан олон новштой юм бэ, хаяж болдоггүй юм байх даа” гэж бодож байлаа. Баахан чүдэнзний хайрцаг тооллоо. Он оноороо, Оросын Кремлийн зурагтай ч байна. Тэнд хэрэггүй юм гэж нэг ч үгүй юм билээ. Орчуулгын жүжиг тоглоход тэр чүдэнз хүртэл чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
-Тэр үед танай гэр Архангайд байсан гэсэн. Улаанбаатарт хаана амьдарч байсан бэ?
-Сургуулиа төгсөөд хариагүй байсан юм. Тэтгэмж өгөөд 14 хоног амруулдаг хуультай байсан үе. Тэрийгээ ч өгөөгүй байсан. “Жүжигчнээр авах, авахгүй нь мэдэгдэхгүй юм. Гэрээ санаад байна. Орон тоо гарсан уу ” гэж уйлж байсныг минь манайхны нэг дурсдаг. Би санадаггүй юм. Оюутан байхдаа дотуур байранд амьдарч байсан надад төгсөхөд юу ч байгаагүй. Байрныхаа коменданттай найз байсны ачаар нэг хэсэг тэндээ амьдарсан. 14 хоногийн амралтаараа харихдаа аав, ээждээ учраа хэлж, удалгүй манайх Улаанбаатарт нүүж ирсэн дээ.
-Алтын үеийн жүжигчидтэй хамт ажиллахаар айж эмээнэ биз?
-Айлгүй яах вэ, мэндлэхээс ч эмээнэ. “Сайн байна уу” гээд хэлчихвэл яах бол гээд холоос аяархан мэндэлдэг. Айж явна гэдэг хүн чанар байна гэсэн үг. Ичиж эмээхгүй байна гэдэг муу, айж явах хэрэгтэй. Гэхдээ бидний үед энэ зарчмыг хэтэрхий баримталснаас болж дотоод сэтгэлээ илэрхийлж чадахгүй, бүрэг ноомой явсан. Одоо даруу байвал хүний хойгуур орж магадгүй. Манай буурлууд хүний адагт битгий ор, урдуур ч битгий яв гэдэг. Юм бүрийн эхэнд явахыг хүсэх бас л нэг төрлийн шунал.
-Анхны бүхэн гоё, хэцүү, мартагдашгүй. Анх ямар дүрд тоглож байв?
-Д.Намдаг гуайн “Жаргалт эх Оролмаа”- гийн Хүүхнээ, “Тангараг”-ын Оюун багшийн дүрд тоглож байлаа. Хүүхнээгийн дүр юу ч хэлэхгүй хэрнээ жүжгийн эхэнд хадмын гэрт уйлаад л төрсөн эхдээ чирүүлж гардаг, төгсгөлд нь хүүхдээ авах гээд хадмындаа уйлж очдог дүр. Эхэнд нь уйлчихаад төгсгөл хүртэл гурав дөрвөн цаг уйлаад суух боломжгүй. Тэр хооронд дүрдээ орох гэж бэлдээд тайзны ард уйлах гээд юм бодоод зогсчихно. Жүжгийн дараа хэн алдаа гаргаж хэн сайн байв гэдгийг заавал ярьж хуралддаг байсан. “Энэ хүүхэд их гачаадаж, хүчээр уйлж байна, их буруу” гээд л намайг хүмүүс шүүмжилж байсан. Нэг тоглолт дээр Э.Оюун багш сууж таарлаа. Тэгсэн “Та нар энэ хүүхдээс суралц. Жүжигчний “өдөржингөө”-г хийж чадаж байна” гэсэн. Өдөржингөө гэдэг нь өнөө орой тоглолттой бол тэр өдөржингөө л дүрээрээ амьсгалж, араншинг нь барьж явна гэсэн үг.
-Үг хэлэхгүй хэрнээ уйлаад байдаг Хүүхнээгийн дүр их сонирхолтой юм.
-Жүжгийн тухай томчууд хоорондоо ярилцаж, миний дүр ийм тийм гээд маргадаг. Хүүхнээ үг хэлдэггүй хэрнээ яагаад уйлаад байдаг юм бол гэж нэг өдөр зориг гарган асуулаа. Д.Намдаг гуай “За хө, их учиртай даа. Миний жүжгийн гол санаа чиний дүрд л байгаа. Бурангуй нийгэмд эмэгтэйчүүд үг хэлэх эрхгүй, баганаас дээш явах эрх мэдэлгүй амьдарч байсан. Тэрийг чиний эхний уйлалтаар төлөөлүүлсэн. Дараа нь Ардын хувьсгал гарч, эмэгтэйчүүд тэмцэгч болсон. Хүүхнээ ээжийнхээсээ гарч, нөхөр хүүхэд дээрээ эргэн очиж байгаагаар эмэгтэй хүн амьдралынхаа төлөө тэмцэж, бие даан шийдвэр гаргаж байгааг харуулсан. Миний хэлэх санаа энэ. За тэгээд уйлаад л бай даа хө” гэж билээ.
-Бригадаар олон хоног явдаг байсан гэсэн. Энэ үед жаргал, зовлон их үзнэ биз?
-Тэрийг одоо бодохоор айдаг ш дээ. Хавар, намарт 45 хоногийн хугацаагаар хөдөө орон нутгийн ард түмэнд соёл түгээхээр явна. Өдөрт хоёр, гурав тоглоно. Бидний тоглосон кино аль хэдийнэ орон нутагт гарчихсан байдаг болохоор хүмүүстэй уулзалт ярилцлага хийнэ. Цэргийн анги, Засан хүмүүжүүлэх анги, баяраа тэмдэглэж байгаа албан байгууллагад ч очдог байлаа. Бригадаар явахад нэгхэн амралтын өдөртэй. Төлөвлөгөөгөө давуулан биелүүлэх гээд өдөрт тав тоглоход зарим нь ухаан алдаж байсан. Намайг архи ярилаа гэж зарим хүн дургүйлхэж магадгүй ч хэлье гэж бодлоо. Хотоос гарахдаа манайхан бүгд л чемодандаа нэг, нэг шил юм хийнэ. Олон тоглоод ядрахаар өнөөхөөсөө хувааж уухаар ядаргаа тайлагдаад нам унтдаг байсан. Архи муу нэртэй ч зүрх дэлсэх, гэдэс өвдөх, хоолой сөөх, даралт ихэсэхэд бидэнд их хэрэг болно. Тоглолт тасалж болохгүй учир эмчийн бичиг аваад явах боломжгүй. Өөрсдөө л эмчилдэг байсан. Манай театрт хоёр зүүтэй, 20 граммын нэг тариур олон жил болсон доо. Тоглолтоор явахад тэрийгээ буцалгаад л дамжуулж хэрэглэнэ. Одоо тэгвэл өвчин тусаад хачин юм болно биз дээ.
-Олон сайхан бүтээлд янз бүрийн зан төрхтэй дүр бүтээлээ. Аль дүрээсээ хамгийн их суралцаж байсан бэ?
-Нэг дүрд тоглоход нэг дээд сургууль төгссөнтэй тэнцэнэ гэж ярьдаг. Хэчнээн олон дүр бүтээнэ, төдий чинээ ухаан сууж, хүн болдог. Жүжигчин байна гэдэг, тэр нэрийг өргөж явна гэдэг хэцүү. Нэр алдар олоход жигтэйхэн амархан ч нэг л алдаагаар гутааж болдог. Гэхдээ нэр алдар авдранд хадгалдаг бараа таваар биш, хүн л болсон хойно алдаж эндэлгүй яах вэ. Зарим хүн урлагаас гарсан л гэдэг. Өөрөө тэвчээртэй байж чадаагүйгээс л орхисон хэрэг.
-Дүрээсээ болж зан төрх, бодол санаа чинь өөрчлөгдөж байв уу?
-Дүр гэдэг гадаад төрх, дотоод сэтгэлээс бүтдэг учир дүрд орох хэцүү. Нэг орвол хэзээ ч гардаггүй. Дүрээрээ л амьдраад байна гэсэн үг биш шүү. Тэр жүжгийг хэзээ ч тоглосон яг л дүрээ гаргахыг хэлж байгаа юм. Тунгалаг гэдэг хүн тэс өөр Дулмааг бүтээнэ гэдэгт л бидний ажлын хүнд нь оршдог. Тэнд л ухаан тэвчээр, авьяас, дадлага, заалгасан ном бүгдээ шавхдаг. Тоглосон дүр бүхэн адилхан байхгүй ч жүжигчний тоглох аяс, онцлогт нь тохирсон дүр оноодог. Би ч уйлсан дүрд олон тоглосон доо.
-“Ичээнд нь” киноны Дамбийжаагийн бага хатан Заяагийн дүр тань хүмүүст их таалагддаг. Энэ дүрийнхээ тухай ярина уу?
-Миний анхны дэлгэцийн дүр. Түүний өмнө “Тунгалаг тамир”-ын Дулмаад тоглох гээд бэлэн болчихсон, Архангайн Их тамир руу зургандаа явах гээд пүүгээн дээрээ сууж байлаа. Намайг найруулагч дуудаж “Танай ангийн Ш.Дэлгэржаргалыг Дулмаад тоглуулахаар болсон” гэдэг юм байна. Би ч яагаад гэдгийг нь асууж зүрхлэлгүй Их тамирт хэд хоночихоод явсан. Сургууль төгсөөд “Ичээнд нь” кинонд тоглохдоо Р.Доржпалам найруулагчаас тэр тухай асуулаа. “Тунгалаг тамир”- ын пробын үеэр намайг ахимаг настай болгох гээд тамхины цаас нүүрэнд нааж үрчгэр болгоод зураг авсан юм. Гэтэл чанга махтай болохоор нэг л болж өгөхгүй байж. Бас миний нүдэнд ямар ч гуниг байгаагүй гэсэн. “Ичээнд нь” кинонд тоглосон түүх ч их сонин. Пробын үеэр “Кинонд шалгуулахаар тэнцдэггүй юм аа” гээд сэлбэлзэх маягтай гарсан гэсэн. Тэгсэн ерөөсөө л энийг авъя, Заяа хатан ийм л хүн байх ёстой гэж намайг сонгосон юм билээ.
-“Эцсийн шийд”-ийн Дондогдулам хатан, “Хэлтгий заяа” киноны ноёны бага хатан гээд л хатны дүрд олон тоглосон. Хөөрхөн төрх тань хатны дүрд тоглоход нөлөөлсөн үү?
-Жүжигчний өөрийн намба төрх, аясаар дүр оноодог учраас тэгсэн байх. Жүжигт дурлалын баатар гэж бий. Хайр дурлалын тухай жүжигт тохирсон, дурлалын баатрууд бол Мэндбаяр, Жамсранжав нар.
-Дурлалын баатар гэснээс арван жилийн ангийн хүүхэдтэйгээ ханилсан гэсэн үү?
-Дөрөвдүгээр ангиасаа л нэгнээ мэддэг байсан. Есдүгээр ангидаа нэг ангид орсон. Лувсанжамбаатайгаа ноцолдож, хөөцөлдөөд л эрэгтэй, эмэгтэй хүүхдийн энгийн сайхан нөхөрлөлөөр найзалдаг байсан. Манай хүн Москвад Холбооны мэргэжлээр сурч, би ч УБДС-д орлоо. Төгссөн хойноо уулзаж учирдаг болж, намайг Өмнөговьд урьж, тэндээ ханилахаар тохиролцоод гэрлэлтээ батлуулсан.
-Насныхаа ханийг эргэлзэлгүй шууд сонгосон уу, эсвэл удаан бодсон уу?
-Арван жилдээ захиа занаа бичилцэж сүйд бололцоогүй, хожим л учирсан. Хувь заяа минь төөрчихөлгүй насныхаа ханийг олоод суусандаа баярлаж явдаг.
-Бага байхдаа таныг сэтгэлдээ тээж явсан эсэхийг нь хожим асууж байсан уу?
-Ярьсан, нэгнээ ер тэгж харж байгаагүй юм билээ. Тоглож наадаж яваад тийм зүйл анзаардаггүй байж. Надад хөвгүүдээс захиа ирэхээр түүнд уншуулна. Нөхөр маань “Яах юм, зөвшөөрөхгүй гээд биччих” гэдэг байсан.
-Ханиараа хэзээ хамгийн их бахархсан бэ?
-Хүүхдээ төрүүлээд эмнэлгээс гарахад хоол цай хийгээд, гэрээ сайхан цэвэрлэчихсэн угтахад сайхан санагддаг байсан. Би дэлгүүр хоршоо хэсэх дургүй нэг дутагдалтай. Бригадаар ч юмуу ийш, тийшээ яваад ирэхэд хэзээний л сайхан гутал хувцас аваад тавьчихна. Өөрөө дэлгүүрт оччихоод намайг дуудаж “Энд гоё юм байна. Ирээд өмсөөд үзээч” гэдэг. Ханийнхаа халамжинд л өдий хүрлээ.
-Цаг наргүй ажиллаж, бригадаар олон хоног явахад тань дургүйлхдэг байв уу?
-Дандаа инээж, хөхөрч явдаг болохоор урлагийн хүүхнүүдийг хүмүүс ажилгүй ангараг гэж боддог. Үнэндээ цаг наргүй ажлын хажуугаар гэрийн эзэгтэйн үүргээ гүйцэтгэж, юмхнаар ч юм хийчихдэг овсгоотой хүмүүс. Хөдөлгөөнтэй болохоор ч тэр үү, бүжигчид жигтэйхэн сэргэлэн. Нөгөө талаас бид гэрээ мартсан гэсэр. Оройтож орохоор дандаа сайхан зантай угтахгүй, бас үргэлж уурлахгүй. Оройтсон үедээ гэртээ орохоос эмээнэ. Жүжигчний мэргэжил ч жаргалтай эмэгтэйчүүдийн хийдэг ажил биш шүү дээ.
-Тайзны бүтээл алдаагаа засах боломжтой, кино мөнхөрч үлддэг давуу талтай. Та алинд нь тоглох илүү дуртай вэ?
-Тухайн үед амьд харьцаа үүсгэдгээрээ театр, залуу нас мөнхөлдгөөрөө кино давуу талтай. Театрт ажиллахаар хэдэн халтар зураг, уран бүтээлийн дүрийн жагсаалттай л үлддэг юм байна гэж нэг ахмад уран бүтээлч хэлж байсан нь үнэн үг. Кино илүү ч жүжигчний хувьд театр нь сайхан.
-“Ээжийн дайсан” кино тань үзэгчдэд их хүрсэн. Та хэр сайн хадам ээж вэ?
-Хадам ээжүүд амьдралд ч тэр, зохиолд ч муу нэртэй, луу данстай хүмүүс. Бид “Ээжийн дайсан”-ыг тэр өнцгөөс нь хийгээгүй. Ээж хүн хүүхэддээ хэчнээн хайртай, эрхлүүлдэг байлаа ч бүгдийг өөрийн гараар хийж өгнө гэдэг том дутагдал. Би гурван охин, нэг хүүтэй. Охид гэрлэсэн. Хүргэнүүддээ ганц хатуу үг хэлж үзээгүй, амьдралд нь оролцдоггүй.
-Та чадварлаг жүжигчнээс гадна Урлагийн ажилны холбооны тэргүүн. Танайх сүүлийн үед юу хийж байна вэ?
-Урлаг, соёлын нэрт зүтгэлтэн Э.Оюун багш 1975 онд энэ байгууллагыг үүсгэн байгуулснаас хойш 39 жил өнгөрчээ. Удахгүй 40 жилийнхээ ойг тэмдэглэнэ. Төв, орон нутгийн театрын уран бүтээлийг хөгжүүлэхэд уран сайхны талаас чиглүүлж, залуу авьяастан төрүүлэн, уран бүтээлчдийн нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх гурван зорилгоор үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Уран бүтээлчдийн дуу хоолой болох дөрөв дэх том зорилго гарч ирчихээд байна. 40 жилийн ойн хүрээнд Төрийн шагналт, ардын жүжигчин Л.Цогзолмаа гуайн нэрэмжит ардын дуу дуулаачдын улсын уралдаан, Монгол туургатны бүжгийн их наадам, театрын их наадам зохион байгуулна.
-Урлагийнхны нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэдэг гэлээ. Ямар асуудал тулгараад байна вэ?
-Хамгийн хоцрогдсон асуудал бол энэ. Урлаг гэсээр арын амьдрал орхигддог учир сайн ханийн нуруун дээр л хамаг ачаагаа үүрүүлдэг. Үүнээс болж заримынх нь амьдрал будилдаг. Театр, жүжиг, бүжиг, хөгжмөө л боддогоос мөнгө гэдэггүй. Соёлын хуулийн коммист би орсон. Санхүүгийн мэдлэгтэй хүмүүсээс зөвөлгөө авч, соёлын хууль батлуулахын төлөө эцсээ хүртэл тэмцэнэ.
No comments:
Post a Comment