Толинд дурласан бүсгүй

Б.Батзаяа: Хэдэн кинонд дуу оруулснаа мэддэггҮй

КУДС-ийн кино драмын ангийн оюутан Б.Батзаяа “360 градус” хошин мэдээллийн продакшнд орсноор цэнхэр дэлгэцтэй амьдралаа холбожээ. Тэрбээр 2006 онд SBN телевиз байгуулагдахад дуу оруулагчаар ажиллаж эхэлснээс хойш албаны дарга, кино программын албаны продюсер гээд шат ахисаар өдгөө Кино, гадаад контент хариуцсан продюсер болсон юм. Тэдний телевизээс уран бүтээлчдийн дунд “Оддын спорт” нэртэй цуврал тэмцээн зохиохоор төлөвлөжээ. Хөлбөмбөгийн тэмцээнээ зохиосных нь дараа Б.Батзаяатай ярилцлаа. Дуу хоолойг нь орчуулгын киноноос сонссоор чихэнд хоногшсон түүнтэй ярилцаж суухад телевиз үзэж байна уу гэмээр мэдрэмж төрсөн.

-“Оддын спорт” нэвтр үүлгээ хэзээнээс үзэгчдэд хүргэх бол. Танай телевиз одоо ямар шинэ нэвтрүүлэг хийх гэж байна вэ?

-Есдүгээр сараас цоо шинэ төсөл хэрэгжүүлнэ. “Оддын спорт” хэмээх арга хэмжээг урлаг соёлынхон, олны танил хүмүүсийн дунд зохион байгуулж, ирэх зургадугаар сарын дундаас цувралаар цацна. Сая хөлбөмбөгийн тэмцээнд зургаан баг өрсөлдсөнөөс жүжигчин Н.Ялалт, Э.Ууганбаяр, Д.Лхагва тэргүүтэй чөлөөт уран бүтээлчдийн “Weekend” баг алтан медалийн эзэн болж, хөтлөгчдийн баг хоёрдугаар байранд орлоо. Цаашдаа билярьд, сагсан бөмбөг, дартс гээд спортын олон төрлийн тэмцээн зохионо.

-Танай телевиз “Сонголт”, “Гэр” гээд олон ангит кино хийж байсан. Дахин цуврал кино хийх төлөвлөгөө байгаа юу?

-Бид олон ангит Солонгос кино гаргахаас татгалздаг. Өөрсдөө киногоо үйлдвэрлэе гэсэн зорилго тавьсан. Жил бүр олон ангит кино хийх төлөвлөгөөтэй. Гэхдээ сайн зохиол олдохгүй, уран бүтээлч, зохиолчдоос санал болгох зохиол ирэхг үй байгаа учраас хоёр жил өнжлөө. Саяхан түүхэн болон адал явдалт киноны санал ирсэн ч цаг хугацаа давчуу байлаа. Тиймээс дараа жил заавал хийнэ. Мөн бүх киногоо албан ёсны эрхтэйгээр цацах гэж байгаа учраас фондоо шинэчлэн ойрд дандаа монгол кино гаргаж байгаа.

-Та хөтлөгч, дуу оруулагч хийхээс гадна “Зөрлөг”, “Миний ахын эхнэр”, “Сонголт” зэрэг кинонд тоглолоо. Олон ангит, эсвэл нэг ангит киноны алинд нь тоглох илүү сонирхолтой вэ?

-Кино бүр хэцүү. Цаг хугацаанаасаа шалтгаалан богино кино илүү амар. Олон ангит кино дөрөв, таван сарын хугацаанд олон зуун зураг авч байгаа учраас хэцүү. Зураг авалтын байдлаас шалтгаалан шууд дараалан гарах дүрсээ хоёр, гурван сарын зайтай авна. Тэр үед жүжигчин нь таргална, турна, сахал үс нь ургана гээд хүндрэл их. “Сонголт”-ыг хийж байхад “Хамгийн дургүй хүнээ олон ангит кино хиймэр” гэж хараамаар юм байна гэдэг наргиан манайхан дунд моод болсон.

-Ямар дүр бүтээхийг хүсдэг вэ?

-Найруулагчид ихэвчлэн бүтэлг үй, эсвэл эрдэм мэдлэгтэй, даруухан залуугийн дүрийг надад санал болгодог. Би түүхэн кинонд баатрын дүр бүтээхийг хүсдэг. Гэхдээ тийм кинонд эртний баатруудын адил онигор нүдтэй, бор царайтай, монхор хамартай, хөмсг өө зангидсан хүмүүс илүү тохирдог. Тиймээс би одоогоор тийм дүрд тохирохгүй, нас ахисан хойно л магадгүй. Одоо бол Ханхүүд тогловол л тохирох ч юм уу. (Инээв)

-Саяхан “Монголын кино урлагийн шинэчлэлийн бодлого” форумыг та хөтөлсөн. Энэ үеэр “Манай уран бүтээлчид эв түнжин муутай байна” гэж хэлсэн гэсэн. Тэр тухайгаа дэлгэрэнгүй ярихгүй юу?

-Монголын кино урлагийн зөвл өлөөс олон сайхан ажил зохион байгуулж байгаа нь сайшаалтай. Форумын үеэр дандаа ахмад уран бүтээлчид үг хэлж, залуу үеийнхэнд санал бодлоо хуваалцах боломж олдоогүй. Ахмад уран бүтээлчид “Монгол кино” үйлдвэрийн захирал Ж.Солонгын талаар, 30 жилийн өмн өх кино үйлдвэрийн барилгын асуудлыг хэлэлцэн, санал зөрөлд өж, бие биенийгээ хэмлэж байсан. Бидний үед сайхан байсан, одоо кино үйлдвэрлэл зогслоо гэнэ. Гэтэл одоо сард, долоо хоногт хэдэн монгол кино нээлтээ хийж байгаа билээ. Тиймээс хөтлөгчийн давуу эрхээрээ хэдэн хатуу үг хэлэх нь хэлсэн.

-Та хэдэн кинонд дуу оруулсан бэ. Гадаадын дуу оруулагчид дүрдээ орж, бие сэтгэлээрээ жүжиглэдэг юм билээ. Манайхан яадаг бол?

-Хэдэн кинонд дуу оруулснаа мэдэхгүй. Телевизийн маань кино фондын ихэнх, тв1-т байхад дуу оруулсан гээд тооцвол овоо хэд байх шүү. Гаднынхан анимейшн, хүүхэлдэйн кинонд дуу оруулахдаа босож зогсож байгаад үйл хөдлөлөөр жүжиглэн дүрдээ орж хоолойн бичлэгийг өгүүлбэр, өгүүлбэрээр нь тасалдаг. Уран бүтээлчид нь дуу оруулж байгаа хүмүүсийн жүжиглэлт, эмоцид тааруулж анимейшныхаа нүүр хувирлыг зохиодог. Харин манайд тэгэх боломжгүй. Өчүүхэн төдий чимээ гарахад л ажил баллах учраас хөдлөлгүй сууж байгаад, нүүр, хоолойгоороо л тоглож, дүрдээ орно. Дуу оруулагчийн ажил камерын ард байдаг ч авьяаслаг жүжигчид юм шүү.

-Дуу оруулагчид дандаа кино үзээд л их сонирхолтой ажил шиг санагддаг.

-Заримдаа киногоо ойлгодогг үй шүү дээ. Ялангуяа, нэг хүн олон дүрд дуу оруулахад өөрөө өөртэйгээ ярьж, алдахгүйг хичээгээд дэлгэц рүүгээ ч харж амжихгүй, чихэвчээрээ хоолойг нь ялгана. Киногоо мэдэрч үзэж чаддаггүй юм. Ерөнхийд нь л ойлгодог.

 Б.ДӨЛГӨӨН